تعرفه گمرکی چیست؟

تعرفه گمرکی به مالیاتی گفته می‌شود که دولت‌ها برای واردات یا صادرات کالاها اعمال می‌کنند. این تعرفه به عنوان یک ابزار اقتصادی و سیاسی در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند به کنترل جریان کالاهای وارداتی کمک کند. برای مثال، افزایش تعرفه واردات برخی کالاها می‌تواند واردات آن‌ها را کاهش دهد و به نفع تولیدات داخلی باشد.

تعرفه گمرکی بسته به نوع کالا و کشور مبدا متفاوت است و در قوانین تجاری کشورها نقش مهمی ایفا می‌کند. کشورهای مختلف تعرفه‌های متفاوتی برای کالاهای خاص دارند تا نیازهای داخلی را برآورده سازند و از صنایع داخلی حمایت کنند. همچنین، تعرفه‌های گمرکی می‌توانند بر اساس سیاست‌های تجاری منطقه‌ای و بین ‌المللی تغییر کنند.

تعرفه‌های گمرکی از دیدگاه‌های مختلف به چند دسته تقسیم می‌شوند:

تعرفه مالی: این نوع تعرفه‌ها با هدف تأمین درآمدهای دولت وضع می‌شوند. برای مثال، تعرفه ۱۰۰ درصدی برای ورود اتومبیل‌ها به ‌عنوان بخشی از درآمدهای دولت از حقوق گمرکی.

تعرفه حمایتی: این تعرفه‌ها با هدف حمایت از تولیدات داخلی وضع می‌شوند. با اعمال تعرفه‌های بالاتر بر کالاهای وارداتی، تولیدات داخلی توان رقابت بیشتری با محصولات خارجی خواهند داشت.

تعرفه ارشادی: این تعرفه‌ها به‌منظور هدایت تقاضای بازار از یک کالا به کالای دیگر تعیین می‌شوند. به عنوان مثال، افزایش تعرفه روی یک محصول ممکن است مصرف ‌کنندگان را به سمت کالایی دیگر هدایت کند.

تعرفه مستقل: این نوع تعرفه توسط خود کشور و بر اساس منابع و منافع ملی تعیین می‌شود و وابسته به هیچ توافق یا قرارداد بین‌المللی نیست.

تعرفه قراردادی: این نوع تعرفه‌ها در چارچوب توافقات چندجانبه بین کشورها و به مدت معین تعیین می‌شوند، و معمولاً با هدف تسهیل تجارت بین کشورهای طرف قرارداد اجرا می‌گردند.

تعرفه واحد: یک نرخ واحد برای همه کالاها اعمال می‌شود؛ مانند حقوق گمرکی که به صورت ۴ درصد برای همه کالاها در نظر گرفته می‌شود.

تعرفه مرکب: در این نوع تعرفه، کالاها به صورت دقیق و بر اساس یک لیست طبقه‌بندی شده‌اند، و برای هر ردیف کالا یک میزان تعرفه متفاوت محاسبه می‌شود

تعرفه عمومی: این تعرفه برای همه کالاها به صورت یکسان اعمال می‌شود و هیچ تفاوتی میان کالاها وجود ندارد.

تعرفه ترجیحی: تعرفه‌هایی که به کالاهای خاص ارفاق و امتیازاتی می‌دهند. این تعرفه‌ها معمولاً برای تشویق واردات از کشورهای خاص یا محصولات خاص اعمال می‌شود.

تعرفه مقداری: این نوع تعرفه بر اساس مقدار فیزیکی کالای وارداتی تعیین می‌شود. برای مثال، بر اساس تعداد یا وزن کالاها محاسبه می‌شود.

تعرفه ارزشی: در این نوع تعرفه، میزان تعرفه بر اساس ارزش مالی کالای وارداتی محاسبه می‌شود. ارزش کالا در نرخ تعرفه ضرب می‌شود تا میزان حقوق ورودی به دست آید.

تعرفه مختلط: این نوع تعرفه از ترکیب دو روش مقداری و ارزشی برای محاسبه حقوق ورودی استفاده می‌کند، به این صورت که هم ارزش و هم مقدار کالا مورد توجه قرار می‌گیرد.

روش‌های پرداخت تعرفه گمرکی متنوع است و واردکنندگان می‌توانند از روش‌های مختلفی برای پرداخت عوارض گمرکی استفاده کنند. برخی از رایج‌ ترین روش‌های پرداخت عبارتند از:

۱. پرداخت نقدی : در این روش، واردکننده مبلغ تعرفه گمرکی را به صورت نقدی به گمرک پرداخت می‌کند.

۲. پرداخت بانکی : واردکنندگان می‌توانند از طریق انتقال بانکی و استفاده از سامانه‌های مالی، مبلغ تعرفه گمرکی را پرداخت کنند.

۳. پرداخت آنلاین : با پیشرفت فناوری، پرداخت تعرفه گمرکی به صورت آنلاین از طریق درگاه‌های پرداخت الکترونیکی نیز ممکن است. این روش ساده و سریع است و به کاهش زمان و هزینه‌های پردازش کمک می‌کند.

یکی از مهم ‌ترین مفاهیم در تعرفه گمرکی، Hs code یا کد سیستم هماهنگ شده (Harmonized System Code) است. این کد یک سیستم بین ‌المللی استاندارد شده است که برای طبقه ‌بندی کالاها در سطح جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. Hs code یک شماره 6 تا 10 رقمی است که به هر کالا اختصاص داده می‌شود و بر اساس این کد، تعرفه گمرکی کالا تعیین می‌شود.

استفاده از Hs code به کشورها کمک می‌کند تا تجارت بین ‌المللی را به صورت دقیق‌تر و منظم‌تری مدیریت کنند. این کدها برای هر نوع کالا یکسان هستند و در تمام کشورها از یک سیستم استاندارد پیروی می‌کنند.

کد HS یک سیستم طبقه‌بندی بین ‌المللی برای شناسایی کالاهاست که شامل چند بخش می‌شود. این کد به صورت دقیق کالاها را در گروه‌های مختلف دسته‌بندی می‌کند و هر بخش از کد نشان‌دهنده اطلاعات خاصی است. به ‌طور معمول، دو رقم اول کد HS نشان ‌دهنده فصل یا طبقه کلی کالاست. سپس، دو رقم بعدی برای مشخص کردن دسته ‌بندی‌های خاص‌تر یا گروه‌های کالایی استفاده می‌شود. دو رقم آخر نیز جزئیات مربوط به زیرگروه کالا را مشخص می‌کنند.

رقم اول نشان‌دهنده دسته کلی کالا بر اساس نوع آن است.

رقم دوم و سوم به گروه اصلی کالا اشاره دارند که بر مبنای استانداردهای گمرکی مشخص شده‌اند.

رقم چهارم و پنجم به شناسایی زیرگروه کالایی کمک می‌کند، جایی که کالاهای مشابه در یک دسته مشترک قرار می‌گیرند.

رقم ششم به جزئیات خاص و نهایی کالا، مانند ویژگی‌های دقیق یا تفاوت‌های جزئی اشاره دارد.

این سیستم به کشورهای مختلف امکان می‌دهد کالاها را با دقت بیشتری دسته‌بندی و تعرفه‌های گمرکی را بر اساس این دسته‌بندی‌ها تنظیم کنند.

برای جستجوی کد تعرفه گمرکی، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. دولت ‌ها و سازمان‌های بین ‌المللی مانند سازمان جهانی گمرک (WCO) ابزارهای آنلاین و سامانه ‌هایی را برای جستجوی کد تعرفه گمرکی فراهم کرده ‌اند. واردکنند گان و صادر کنندگان می‌توانند با وارد کردن نام یا ویژگی‌های کالا در این سامانه‌ها، کد دقیق و تعرفه گمرکی مربوط به آن را پیدا کنند.

همچنین، بسیاری از کشورها بانک‌های اطلاعاتی محلی دارند که کد تعرفه گمرکی کالاهای مختلف را به تفصیل ارائه می‌دهند. جستجوی دقیق کد تعرفه گمرکی می‌تواند به تجار کمک کند تا هزینه ‌های دقیق و روش‌های پرداخت عوارض را پیش ‌بینی کنند و از مشکلات احتمالی در فرآیند واردات و صادرات جلوگیری کنند.

برای جستجوی کد تعرفه گمرکی از وب‌سایت گمرک ایران، ابتدا به این وب ‌سایت مراجعه کنید. سپس در بخش مربوط به جستجوی کد تعرفه، نام یا توضیحات دقیق محصول را وارد کرده تا کد مرتبط با آن کالا نمایش داده شود.

همچنین می‌توان از سامانه‌های آنلاین دیگر برای یافتن کد تعرفه استفاده کرد. یکی از این سامانه‌ها، وب‌سایت ‘irancode.ir‘ است. برای دریافت کد تعرفه گمرکی از این سایت، کافی است به صفحه اصلی مراجعه کرده و با انتخاب گزینه “درختواره ایران” از منوی بالای سایت، اطلاعات مربوط به کالا را وارد کرده تا کد تعرفه به ‌دست آید. این روش‌های آنلاین فرآیند جستجو و دستیابی به کدهای تعرفه را برای تجار ساده و سریع می‌کنند.

جدول تعرفه گمرکی برای سال ۱۴۰۳ شامل تغییرات جدیدی است که بر اساس سیاست‌های اقتصادی کشور و نیازهای بازار تنظیم شده است. برخی از تغییرات مهم شامل:

کاهش تعرفه‌های واردات کالاهای اساسی به منظور حمایت از مردم و کاهش قیمت‌های مصرفی

افزایش تعرفه کالاهای لوکس به منظور کاهش واردات و حمایت از تولیدات داخلی

تغییرات در تعرفه‌های کالاهای صنعتی به منظور توسعه زیرساخت‌های صنعتی و حمایت از تولید داخلی