ترخیص کالا
ترخیص کالا به فرآیند آزادسازی کالا از گمرک گفته می‌شود. ترخیص کالا فرآیند گرفتن مجوز ورود یا صدور یک کالا از گمرک کشور است.
رخیص کالا به فرایند رسمی و قانونی گفته می‌شود که طی آن کالاها از گمرک وارد یا خارج می‌شوند. این فرایند شامل مراحل مختلفی است که توسط واردکننده یا صادرکننده باید طی شود تا کالاها بتوانند به‌طور قانونی وارد بازار داخلی یا خارجی شوند و موجب کنترل ورود و خروج ارز و کنترل قاچاق کالا می‌شود.
هدف اصلی از ترخیص کالا، اطمینان از مطابقت کالاها با قوانین و مقررات گمرکی و پرداخت تمامی هزینه‌های مربوطه است. فرآیند ترخیص کالا از گمرک به تأمین زنجیره تأمین کالاها کمک می‌کند و برای واردات و صادرات کالاها ضروری است.
ترخیص کالا از گمرک یک امر تخصصی است و با توجه به قوانین گمرک و آیین نامه‌های اجرایی که مدام در حال تغییر هستند، اگر بازرگان و یا ترخیص کار اطلاعات کافی و به‌روز نداشته باشد، متحمل خسارات سنگین و گاهی اوقات جبران ناپذیر خواهد شد.هنگامی که بازرگان، کالایی را برای صادرات و یا واردات به گمرک وارد می‌کند، به منظور اخذ مجوز ورود یا صدور کالا، باید مراحل خاص آن را طی کند.
با توجه به پیچیدگی فرآیند ترخیص کالا، توصیه می‌شود از یک ترخیص کار با تجربه کمک بگیرید. ترخیص کار به شخص حقیقی یا حقوقی گفته می‌شود که با داشتن مجوز رسمی، به نمایندگی از صاحب کالا و در قبال قراردادی کتبی و یا شفاهی، اقدام به ترخیص کالا از گمرک کشور می‌نماید. در حقیقت ترخیص کار، نماینده یا وکیل صاحب کالا در حوزه ترخیص کالا از گمرک است. به ترخیص کار «حق العمل کار» گمرک نیز می‌گویند.
فرآیند ترخیص کالا طی مراحلی از جمله تکمیل اسناد، اظهار کالا در سامانه گمرک، ارزیابی کالا، اخذ مجوزهای مربوطه، تایید کارشناس، پرداخت هزینه‌های گمرک، بارگیری و استریپ کالا و محاسبه وجوه (سود بازرگانی، مالیات، حقوق گمرکی، تسهیلات دولت به وارد کننده یا صادر کننده و…) انجام می‌شود.
مراحل ترخیص کالا
در ادامه، ۱۰ مرحله اصلی ترخیص کالا به طور کامل‌تر توضیح داده شده است:
مرحله اول: دریافت ترخیصیه و قبض انبار
اولین مرحله در فرآیند ترخیص کالا، دریافت ترخیصیه و قبض انبار است. ترخیصیه یک سند مهم است که توسط شرکت حمل و نقل یا نماینده حمل و نقل به واردکننده داده می شود و نشان دهنده این است که وارد کننده مجاز به دریافت کالا از انبار گمرک است. قبض انبار نیز سندی است که نشان دهنده تحویل کالا به انبار گمرک بوده و در آن اطلاعاتی نظیر وزن، تعداد بسته‌ها و محل نگهداری کالا ذکر شده است. این اسناد برای شروع مراحل ترخیص ضروری هستند و بدون آن‌ها امکان پیشبرد فرآیند وجود ندارد.
مرحله دوم: دور اظهاری از طریق سیستم EPL
پس از دریافت ترخیصیه و قبض انبار، مرحله بعدی دور اظهاری کالا از طریق سیستم EPL (Electronic Port Logistics) است. در این مرحله، اطلاعات کالا به صورت الکترونیکی در سامانه EPL ثبت می‌شود. این اطلاعات شامل نوع کالا، ارزش آن، تعداد و سایر مشخصات مرتبط است. دور اظهاری از طریق EPL به کاهش زمان و هزینه های ترخیص کمک می کند و امکان پیگیری آنلاین فرآیند ترخیص را برای واردکننده فراهم می سازد.
مرحله سوم: پرینت اظهارنامه (دریافت کوتاژ و تعیین مسیر)
بعد از تکمیل دور اظهاری، نوبت به پرینت اظهارنامه و دریافت کوتاژ می رسد. کوتاژ یک شماره اختصاصی است که به اظهارنامه اختصاص داده می شود و برای پیگیری مراحل بعدی ترخیص مورد استفاده قرار می گیرد. پس از دریافت کوتاژ، مسیر ترخیص کالا نیز تعیین می شود. مسیرهای ترخیص شامل مسیر سبز، زرد و قرمز است که هر یک نشان دهنده سطح ارزیابی مورد نیاز برای کالا هستند. در مسیر سبز، کالا بدون ارزیابی فیزیکی ترخیص می‌شود، در حالی که در مسیر زرد و قرمز نیاز به ارزیابی دقیق‌تر است.
مرحله چهارم: ارزیابی کالا
در این مرحله، ارزیابی کالا توسط ماموران گمرک انجام می شود. این ارزیابی ممکن است به صورت فیزیکی یا اسنادی باشد. هدف از این ارزیابی، بررسی مطابقت اطلاعات اظهار شده با کالاهای واقعی است. در صورتی که کالا به درستی اظهار شده باشد و تمامی مدارک مورد نیاز فراهم شده باشد، فرآیند ارزیابی به سرعت انجام می شود. اما در صورت وجود هرگونه ناهماهنگی یا نقص در مدارک، ممکن است این مرحله به طول بیانجامد و حتی به ارزیابی مجدد کالا منجر شود.
مرحله پنجم: اخذ مجوزهای لازم مثل استاندارد، آزمایشگاه و…
برای برخی کالاها، علاوه بر ارزیابی توسط گمرک، نیاز به اخذ مجوزهای خاصی از سازمان‌های دیگر نیز وجود دارد. این مجوزها ممکن است شامل گواهی استاندارد، تأییدیه آزمایشگاه و سایر مجوزهای مرتبط با سلامت، ایمنی یا محیط زیست باشد. بسته به نوع کالا و کشور واردکننده، ممکن است نیاز به اخذ یک یا چند مجوز خاص باشد که عدم دریافت آن‌ها می تواند فرآیند ترخیص را متوقف کند. بنابراین، واردکنندگان باید پیش از اقدام به ترخیص، از نیاز به اخذ مجوزهای خاص آگاهی داشته باشند و اقدامات لازم را انجام دهند.
مرحله ششم: کارشناسی کالا توسط کارشناسان مجازی گمرک
در این مرحله، کارشناسان مجازی گمرک کالا را بررسی می‌کنند. این کارشناسان به صورت آنلاین و از راه دور به بررسی اظهارنامه و مدارک پیوست آن می‌پردازند و نظرات خود را اعلام می‌کنند. اگر مشکلی در مدارک یا اظهارنامه وجود نداشته باشد، کالا تایید می‌شود و وارد مرحله بعدی می‌شود. در غیر این صورت، ممکن است نیاز به ارائه مدارک تکمیلی یا اصلاح اظهارنامه باشد. این مرحله به تسریع فرآیند ترخیص و کاهش هزینه‌های مرتبط با ارزیابی حضوری کمک می کند.
مرحله هفتم: صندوق و پرداخت هزینه‌ها
پس از تایید نهایی کالا، نوبت به پرداخت هزینه های گمرکی و سایر عوارض مربوطه می رسد. این هزینه ها شامل حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، عوارض خاص و سایر هزینه های مربوط به ترخیص کالا است. تمامی این مبالغ باید به صندوق گمرک واریز شود و رسید پرداخت برای ادامه فرآیند ترخیص ارائه شود. پرداخت به موقع و کامل این هزینه ها از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که هرگونه تاخیر در این مرحله می تواند به افزایش هزینه های نگهداری کالا در انبار گمرک منجر شود.
مرحله هشتم: دریافت مجوز بارگیری و تسویه انبارداری
پس از پرداخت هزینه ها، مجوز بارگیری کالا از انبار گمرک صادر می شود. این مجوز نشان‌دهنده این است که کالا آماده بارگیری و خروج از انبار گمرک است. همچنین در این مرحله، هزینه‌های انبارداری کالا نیز تسویه می شود. هزینه های انبارداری بسته به مدت زمان نگهداری کالا در انبار و نوع کالا متفاوت است. تسویه این هزینه‌ها برای دریافت نهایی کالا و خروج آن از انبار گمرک ضروری است.
مرحله نهم: اعلام بار و ارسال کالا به درب خروج گمرک
در این مرحله، کالا به درب خروج گمرک منتقل می شود. اعلام بار به معنی آماده‌سازی کالا برای خروج از گمرک و ارسال آن به مقصد نهایی است. در این مرحله، تمامی مدارک لازم برای خروج کالا آماده و به مسئولین درب خروج ارائه می‌شود. مسئولین گمرک درب خروج نیز پس از بررسی مدارک و مطابقت آن‌ها با کالا، اجازه خروج را صادر می کنند. این مرحله نیازمند دقت بالا و همکاری نزدیک بین واردکننده و مسئولین گمرک است.
مرحله دهم: خروج کالا از گمرک به انبار استریپ یا انبار صاحب کالا
آخرین مرحله در فرآیند ترخیص کالا، خروج نهایی کالا از گمرک و انتقال آن به انبار استریپ یا انبار صاحب کالا است. انبار استریپ معمولاً محلی است که کالاها پس از خروج از گمرک به آنجا منتقل می شوند و برای تحویل به صاحب کالا آماده می شوند. این مرحله شامل بارگیری کالا به وسایل حمل‌ونقل مورد نظر و ارسال آن به مقصد نهایی است. پس از تکمیل این مرحله، فرآیند ترخیص کالا به پایان می‌رسد و کالا در اختیار واردکننده قرار می گیرد.
این مراحل به وضوح نشان می دهد که فرآیند ترخیص کالا نیازمند دقت و هماهنگی بالا بین واردکننده و مقامات گمرکی است. رعایت تمامی قوانین و مقررات گمرکی و آشنایی با تمامی مراحل ترخیص می‌تواند به کاهش زمان و هزینه‌های مرتبط با واردات کالا کمک کند
هزینه‌های ترخیص کالا در گمرک:
هزینه‌های ترخیص کالا در گمرک از صاحب کالا یا نماینده آن، در هنگام ترخیص دریافت می‌گردد. این هزینه‌ها شامل موارد زیر است:
وزارت راه
انبارداری
دموراژ
عملیات بندری
تی اچ سی (THC)
حقوق و عوارض گمرکی
استاندارد و آزمایشگاه
استریپ و حمل داخلی کالا
با توجه به پیچیدگی مراحل ترخیص کالا از گمرک، تغییر قوانین گمرک و تغییر برخی مراحل واردات و صادرات، بازرگانان باید از اطلاعات کافی و اخبار به روز مطلع باشند و به یک شرکت ترخیص کالای معتبر درخواست همکاری بدهند. با توجه به گستردگی و پیچیدگی مطالب توصیه می‌کنیم با مشاوران و کارشناسان این حوزه در شرکت کاسپین تجارت فردا در ارتباط باشید.